Hoa lan cattleya - Cách trồng và chăm sóc
Mục Lục tham khảo:
Xuất xứ:
Cattleya là một trong những giống lan đẹp nhất trong họ Orchidaceae> với rất nhiều loài xuất phát từ Châu Mỹ ước tính khoảng 65 loài ( chưa tính đến những cây lai ). Đây là loại lan có nhiều giống nhất trong họ lan, kích thướt hoa lớn từ với bề rộng từ 15 – 20cm và màu sắc thì cực kỳ phong phú.
Lan Cattleya xuất phát từ hai nguồn khác nhau với nguồn thứ nhất xuất phát từ vùng nóng ẩm của Braxin, nguồn còn lại từ vùng đồi núi trên cao nguyên của Columbia và Mexico. Vì vậy các giống lan Cattleya có thể trồng được ở nhiều vùng miền của nước ta.
Ở Việt Nam Cattleya được dùng với một nghĩa rất rộng không chỉ bao gồm Cattleya nguyên thủy, giống Laelia, các Cattleya cùng giống mà còn dùng cho cả các Cattleya lai. Ví dụ như Brassolaelio – Cattleya, Laelicatteya, Sophrocattleya…
Đặc điễm:
Trong thế giới đầy màu sắc của phong lan thì Cattleya được mệnh danh là nữ hoàng bởi hoa là tổng hợp bởi của vẻ đẹp và hương sắc vẹn toàn. Hoa có rất nhiều những sắc màu, khi hoa nở thì tỏa hương thơm ngào ngạt từ sắc hồng, tím trắng cho đến cam, vàng…. Và cũng như những loài lan khác thì Cattleya cũng có những cách chăm sóc cũng như cách trồng riêng. Nếu yêu thích vẻ đẹp của loại lan này thì bạn đừng nên bỏ qua những bài viết của chúng tôi với cách trồng lan được tổng hợp sau đây nhé
Lan Cattleya là một trong những loài hoa to và hương sắc vẹn toàn, mùi hoa thơm ngào ngạt, màu sắc lại rực rỡ. Những hoa màu trắng, tím, hồng hương thơm nhiều hơn. Hoa màu vàng và màu xanh mùi thơm ít hơn. Hoa màu đỏ không thơm hoặc thơm rất ít. Dưới đây là một số kỹ thuật trồng và chăm sóc loài hoa này.
Xét trên phương diện thương mại, Cattleya được chia thành 2 nhóm như sau:
Thường là giả hành mang một lá duy nhất ở đỉnh, một số trường hợp thì giả hành cũng có thể mang 2 lá. Đây là nhóm có hoa cô độc, h oa to và thường rất đẹp. Nếu được chăm sóc ở điều kiện tốt nhất thì nhóm lan này cũng có thể cho ra 3 hoa một lúc với những cánh hoa to tròn và đẹp vô cùng.
Nhóm này thì giả hành thường mang ở đỉnh hai lá, với những loài cá biệt có thể có đến 3. Đây là nhóm Cattleya một lá có hoa chùm rất đẹp những cánh hoa bé xinh tạo thành chùm với hương sắc không kém gì nhóm có những bông to. Nếu được trồng và chăm sóc đúng tiêu chuẩn thì lan sẽ ra hoa với một chùm lên đến 12 hoa.
Có thể nói đây là một trong những loại lan tuyệt đẹp, hoa thường có mùi thơm nhưng lại chống tàn và ngắn nhất có thể kể đến là loài Cattleya Mantini chỉ có thời gian nở hoa trong một tuần lễ. Nhưng với những loài khác thuộc giống này thì thời gian nở hoa thường là nửa tháng, với những loài cá biệt có thể đạt đến 3 tuần lễ.
Cattleya là một trong những giống đa thân, cây mang rất nhiều hành giả có thể dự trữ nước và chất dinh dưỡng. Lan có rể nhỏ và dài thường mọc từ căn hành và bám chặt vào giá thể. Cây phát triển theo chiều ngang và với điều kiện chăm sóc bình thường thì trung bình một cây lan có thể cho ra đời từ 2 đến 3 giá hành mới. Nếu ở điều kiện tốt hơn thì có thể lan có từ 5 – 6 giả hành.
1. Nhiệt độ, độ ẩm và lượng nước tưới cho lan Cattleya
Là giống lan có thể sống được ở vùng nóng và cả những vùng ôn đới, đặc biệt đây là giống lan rất phù hợp với khí hậu cũng như thời tiết Việt Nam. Chính vì thế có thể thấy giống lan này được trồng và phát triển rộng ở rất nhiều nơi trên khắp các tỉnh thành.
Cattleya phát triển tốt nhất ỏe không khí mát và ẩm, nhiệt độ lý tưởng của loài lan này chính là 21o vào ban ngày và 16o vào ban đêm. Và vùng thích hợp nhất cho loài lan này chính là vùng Bảo Lộc. Tuy nhiên loài lan này cũng có thể tăng trưởng và phát triển ở những vùng có nhiệt độ cao hơn nhiệt độ lý tưởng vào ban ngày là 8o và vào ban đêm là 5o và đó cũng là nhiệt độ bình thường của các tỉnh phía Nam.
Cattleya là một trong những giống đa thân, cây mang rất nhiều hành giả có thể dự trữ nước và chất dinh dưỡng. Lan có rể nhỏ và dài thường mọc từ căn hành và bám chặt vào giá thể. Cây phát triển theo chiều ngang và với điều kiện chăm sóc bình thường thì trung bình một cây lan có thể cho ra đời từ 2 đến 3 giá hành mới. Nếu ở điều kiện tốt hơn thì có thể lan có từ 5 – 6 giả hành.
1. Nhiệt độ, độ ẩm và lượng nước tưới cho lan Cattleya
Là giống lan có thể sống được ở vùng nóng và cả những vùng ôn đới, đặc biệt đây là giống lan rất phù hợp với khí hậu cũng như thời tiết Việt Nam. Chính vì thế có thể thấy giống lan này được trồng và phát triển rộng ở rất nhiều nơi trên khắp các tỉnh thành.
Cattleya phát triển tốt nhất ỏe không khí mát và ẩm, nhiệt độ lý tưởng của loài lan này chính là 21o vào ban ngày và 16o vào ban đêm. Và vùng thích hợp nhất cho loài lan này chính là vùng Bảo Lộc. Tuy nhiên loài lan này cũng có thể tăng trưởng và phát triển ở những vùng có nhiệt độ cao hơn nhiệt độ lý tưởng vào ban ngày là 8o và vào ban đêm là 5o và đó cũng là nhiệt độ bình thường của các tỉnh phía Nam.
Ẩm độ tương đối cần thiết cho sự phát triển của lan là 40 – 70%. Bạn cũng cần phải tưới nước thường xuyên để tăng cường độ ẩm cho vườn lan. Tuy nhiên với đặc điểm là có giã hành mập có thể dự trữ nước tốt nên bạn cũng nên lưu ý khi tưới nước. Không nên tưới quá nhiều sẽ khiến cây bị ngập nước, bạn cũng có thể tưới nước bằng cách nhỏ giọt vào chậu cũng là một cách tưới vô cùng khả quang.
2. Ánh sáng
Cattleya có nhiều loài khác nhau và sự che sáng cũng tùy theo từng loài. Mức độ che sáng từ 12000 – 20000 1m/m2 có thể áp dụng cho nhiều loài lan. Loài lan này cần ánh sáng nhưng không cần chiếu trực tiếp và giàn che bằng tôn nhựa thì vô cùng tốt cho loại lan này.
Trong những giàn lan thì không nên treo sát những chậu sát vào nhau và khoảng cách tốt nhất là từ 15 – 20 cm. Các chậu phải có khoảng cách thì cây mới có thể nhận đủ ánh sáng và không khí và đây cũng là phương thức ngăn chặn ốc sên vô cùng hiệu quả.
Nếu không có giàn che thì bạn nên trồng trực tiếp ở ngoài ánh sáng với điều kiện là các cây được trồng từ nhỏ ở các chậu, phải đặt sát vào nhau và khí hậu ở nơi đó phải mát và ẩm.Khi bạn trồng hoa phong lan Cattleya và thấy cây có những biểu hiện như cháy hay màu vàng, cây lùn thấp và rất cứng cáp là cây bị thừa ánh sáng. Ngược lại nếu thấy cây chậm ra hoa và khi ra hoa thì hoa thường gục xuống chính là cây thiếu ánh sáng.
Trong những giàn lan thì không nên treo sát những chậu sát vào nhau và khoảng cách tốt nhất là từ 15 – 20 cm. Các chậu phải có khoảng cách thì cây mới có thể nhận đủ ánh sáng và không khí và đây cũng là phương thức ngăn chặn ốc sên vô cùng hiệu quả.
Nếu không có giàn che thì bạn nên trồng trực tiếp ở ngoài ánh sáng với điều kiện là các cây được trồng từ nhỏ ở các chậu, phải đặt sát vào nhau và khí hậu ở nơi đó phải mát và ẩm.Khi bạn trồng hoa phong lan Cattleya và thấy cây có những biểu hiện như cháy hay màu vàng, cây lùn thấp và rất cứng cáp là cây bị thừa ánh sáng. Ngược lại nếu thấy cây chậm ra hoa và khi ra hoa thì hoa thường gục xuống chính là cây thiếu ánh sáng.
3. Bón phân như thế nào là thích hợp cho Cattleya?
Cattleya có thể ra hoa ở bất kỳ mùa nào trong năm với điều kiện các bộ phận sinh dưỡng để phát triển thành một giã hành mới. Việc bón phân cho hoa lan ngoài mục đích duy trì sự sinh trưởng và phát triển của cây còn nhằm mục đích điều khiển sự ra hoa của giống này.
Là một loài phụ sinh vì thế bón phán cho Cattleya cách tốt nhất là bón phân bằng phương pháp phun sương lên toàn bộ cây sẽ tốt hơn rất nhiều so với việc tưới các cá thể vào cây. Nếu bạn có số lượng lan it thì cách tốt nhất để bón phân chính là phương pháp nhúng phân ngập là rất tốt.
Cattleya có thể ra hoa ở bất kỳ mùa nào trong năm với điều kiện các bộ phận sinh dưỡng để phát triển thành một giã hành mới. Việc bón phân cho hoa lan ngoài mục đích duy trì sự sinh trưởng và phát triển của cây còn nhằm mục đích điều khiển sự ra hoa của giống này.
Là một loài phụ sinh vì thế bón phán cho Cattleya cách tốt nhất là bón phân bằng phương pháp phun sương lên toàn bộ cây sẽ tốt hơn rất nhiều so với việc tưới các cá thể vào cây. Nếu bạn có số lượng lan it thì cách tốt nhất để bón phân chính là phương pháp nhúng phân ngập là rất tốt.
Phân được bón là những loại phân vô cơ, có công thức 30-10-10 được tưới một lần hay 2 lần/tuần với nồng độ một muỗng cà phê pha trong 4 lít nước. Khi những giả hành chớm nụ hoa thì bạn nên bón các loại phân 10-20-20 với nồng độ cũng như chu kỳ như trên để đảm bảo được hoa đậu chắc chắn và hoa to đẹp.
Có thể dùng dùng phân vô cơ và hữu cơ hỗn hợp loãng sẽ tốt hơn trong sự tưng trưởng. Sinh tố B1 tưới với nồng độ loãng hàng ngày sẽ giúp cây phát triển nhanh chóng. Trong suốt mùa tăng trưởng một tháng bạn nên bón cho loại phân 10-20-30 để tạo một sự cứng cáp cho cây trước khi cây vào mùa nghỉ tháng 4, mùa này ta sẽ ngừng tưới phân hoàn toàn.
4. Cấu tạo giả thể
Có thể dùng dùng phân vô cơ và hữu cơ hỗn hợp loãng sẽ tốt hơn trong sự tưng trưởng. Sinh tố B1 tưới với nồng độ loãng hàng ngày sẽ giúp cây phát triển nhanh chóng. Trong suốt mùa tăng trưởng một tháng bạn nên bón cho loại phân 10-20-30 để tạo một sự cứng cáp cho cây trước khi cây vào mùa nghỉ tháng 4, mùa này ta sẽ ngừng tưới phân hoàn toàn.
4. Cấu tạo giả thể
Cấu tạo của giả thể chính là điều kiện để quyết định sự phát triển của phong lan Cattleya và cấu tọa giá thể cũng thay đổi theo vùng và theo mùa trong năm. Với khu vực thành phố Hồ Chí Minh thì phương pháp tròng trên thân cây sống và thân cây chết chính là lớp vỏ của thân được trồng.
Còn với phương pháp trồng chậu thì giả thể phải thật thoáng, nếu quá thể quá bí bít có thể khiến cho cây lan dễ bị chết và thối rễ, nhất là trong mùa mưa. Một giá thể tốt nhất cho Cattleya chính là phần đáy thoáng với khả năng chống được sự úng nước cũng như bề mặt hơi khít kín.
Vùng lạnh thì cấu tạo của những giá thể quá thông thoáng cũng sẽ bất lợi cho sự sinh trưởng cũng như phát triển. Vì khi nhiệt độ lạnh và nhất là bào ban đêm thì những đầu rễ 7đui đi và bộ rễ teo dần, cây phát triển èo uột.
5. Mùa nghỉ của Cattleya
Còn với phương pháp trồng chậu thì giả thể phải thật thoáng, nếu quá thể quá bí bít có thể khiến cho cây lan dễ bị chết và thối rễ, nhất là trong mùa mưa. Một giá thể tốt nhất cho Cattleya chính là phần đáy thoáng với khả năng chống được sự úng nước cũng như bề mặt hơi khít kín.
Vùng lạnh thì cấu tạo của những giá thể quá thông thoáng cũng sẽ bất lợi cho sự sinh trưởng cũng như phát triển. Vì khi nhiệt độ lạnh và nhất là bào ban đêm thì những đầu rễ 7đui đi và bộ rễ teo dần, cây phát triển èo uột.
5. Mùa nghỉ của Cattleya
Cattleya là một trong những giống lan có mùa nghỉ, với thời tiết Việt Nam thì mỗi năm loài lan này thường nghỉ một tháng. Ở các tỉnh phía Nam là suốt tháng 4 và các tỉnh phía Bắc là trong tháng 1. Với những tỉnh bắt đầu từ Thuận Hải đến Thừa Thiên Huế mùa nghỉ của lan bắt đầu trong tháng 8.
Trong mà nghỉ thì cây không đòi hỏi dinh dưỡng hay nước tưới và chỉ nên duy trì lượng nước tưới ngày/1 lần. Cũng nên tăng độ che sáng 10% để có thể giảm nhiệt độ và với mùa nghỉ thì nhiệt độ càng thấp càng tốt.
6. Thay chậu và nhân giống
- Thay chậu
Sau thời gian khoảng 2 năm thì bạn nên thay chậu và việc thay chậu nên tiến hành đồng thời với việc nhân giống. Khi thấy giả hành bắt đầu mọc ra khỏi mép chậu thì bạn nên nghĩ ngay đến một chiếc chậu mới cho Cattleya.
Việc thay chậu tốt nhất là nên thực hiện vào đầu mùa mưa cây sẽ phát triển nhanh, và bạn cũng có thể thay vào bất cứ thời điểm nào cây cũng có thể phát triển tốt. Muốn thay chậu Cattleya ta ngâm chậu vào một chậu nước có pha thuốc ngừa rêu, trong khoảng thời gian 1 giời rêu sẽ tróc ra.
Trong mà nghỉ thì cây không đòi hỏi dinh dưỡng hay nước tưới và chỉ nên duy trì lượng nước tưới ngày/1 lần. Cũng nên tăng độ che sáng 10% để có thể giảm nhiệt độ và với mùa nghỉ thì nhiệt độ càng thấp càng tốt.
6. Thay chậu và nhân giống
- Thay chậu
Sau thời gian khoảng 2 năm thì bạn nên thay chậu và việc thay chậu nên tiến hành đồng thời với việc nhân giống. Khi thấy giả hành bắt đầu mọc ra khỏi mép chậu thì bạn nên nghĩ ngay đến một chiếc chậu mới cho Cattleya.
Việc thay chậu tốt nhất là nên thực hiện vào đầu mùa mưa cây sẽ phát triển nhanh, và bạn cũng có thể thay vào bất cứ thời điểm nào cây cũng có thể phát triển tốt. Muốn thay chậu Cattleya ta ngâm chậu vào một chậu nước có pha thuốc ngừa rêu, trong khoảng thời gian 1 giời rêu sẽ tróc ra.
Sau khi đã thay chậu thì cây sẽ được phun dung dịch B1 và để cây khô không tưới nước trong vòng một tuần và lần tưới đầu tiên là dung dịch ANA 1ppm. Một lưu ý là bạn đừng bao giờ đặt giá thể vào chậu trước khi ra rễ. Trong trường hợp nếu bạn sợ giá thể có thể bị nhăn nheo thì bạn có thể đặt vài cục than có kích thướt to ở đó là đủ.
- Nhân giống
Để có thể nhân giống cho Cattleya bạn có thể nhân giống bằng cách chiết một lúc 3 giả hành. Đặc biệt Cattleya là loài có giả hành nhưng lại không có thân vì thế tách chiết 3 giả hành cây sẽ phát triển rất yếu. Nếu cây bị nhiễm bệnh, mắt trên căn hành bị hư thì có thể không tạo thành chồi ngọn.
Có rất ít trường hợp cây lan Cattleya với bộ rễ phát triển rất mạnh, lá xanh tốt nhưng các mắt trên căn hành bị hưthì có một vài chồi bằng hạt gạo hình thành trên giả hành ngay phần tiếp giáp với căn hành. Với những cây như vậy thì sẽ rất yếu khi nuôi dưỡng trở lại và cây muốn ra hoa phải có thời gian tối thiểu là 3 năm.
Nếu những loại cây Cattleya thuộc loại quý hiếm thì sự tachs chiết là điều vô cùng cần thiết, có thể chiết hai tép thành một và để nguyên tại chỗ. Khi cây đã hình thành giả hành mới và đủ trưởng thành thì ta có thể lấy ra trồng vào chậ mới.
7. Vấn đề sâu bệnh và những vấn đề khác
Có rất ít trường hợp cây lan Cattleya với bộ rễ phát triển rất mạnh, lá xanh tốt nhưng các mắt trên căn hành bị hưthì có một vài chồi bằng hạt gạo hình thành trên giả hành ngay phần tiếp giáp với căn hành. Với những cây như vậy thì sẽ rất yếu khi nuôi dưỡng trở lại và cây muốn ra hoa phải có thời gian tối thiểu là 3 năm.
Nếu những loại cây Cattleya thuộc loại quý hiếm thì sự tachs chiết là điều vô cùng cần thiết, có thể chiết hai tép thành một và để nguyên tại chỗ. Khi cây đã hình thành giả hành mới và đủ trưởng thành thì ta có thể lấy ra trồng vào chậ mới.
7. Vấn đề sâu bệnh và những vấn đề khác
Với những loài thuộc giống Cattleya thì thường xuất hiện các loài sâu bệnh như loài sâu bệnh ánh màu nâu, các loài này thường bám vào lá, giả hành và cả những căn hành để hút nhựa. Tác hại hơn là những loại rệp này có thể bám vào những mắt ngủ và qua thời gian có thể làm những mắt này chết đi.
Lớp bên ngoài mà ta nhìn thấy của các loại rệp chỉ là những lớp vỏ che chở cho rệp. Muốn loại bỏ nó thì bạn nên dùng chính ngón tay kéo lệch vị trí của loại rệp này. Bạn nên phòng ngừa vì loại rệp này có thể sinh trưởng nhanh và gây hại không ít cho vườn lan nhà bạn.
Cánh dán và bọ trĩ cũng thường xuyên cắn phá rễ lan và thường xuất hiện ở những cá thể bằng sơ dừa, vỏ cây mục, dớn…Bạn có thể dễ dàng tiêu diệt chúng bằng các loại thuốc sát trùng như Bassa với nồng độ 1/100. Tốt nhất là bạn nên ngăn ngừa chúng theo chu kỳ 2 tháng một lần.
Lớp bên ngoài mà ta nhìn thấy của các loại rệp chỉ là những lớp vỏ che chở cho rệp. Muốn loại bỏ nó thì bạn nên dùng chính ngón tay kéo lệch vị trí của loại rệp này. Bạn nên phòng ngừa vì loại rệp này có thể sinh trưởng nhanh và gây hại không ít cho vườn lan nhà bạn.
Cánh dán và bọ trĩ cũng thường xuyên cắn phá rễ lan và thường xuất hiện ở những cá thể bằng sơ dừa, vỏ cây mục, dớn…Bạn có thể dễ dàng tiêu diệt chúng bằng các loại thuốc sát trùng như Bassa với nồng độ 1/100. Tốt nhất là bạn nên ngăn ngừa chúng theo chu kỳ 2 tháng một lần.
Ốc sên cũng là mối đe dọa cho vườn lan của bạn nếu lan trong vùng ẩm ướt, không những ăn hết rễ mà còn tiết ra những chất làm thối các chồi non mới mọc. Loại trừ ốc sên bằng cách trộn metandehit hay cải xà lách đặt trong rổ góc vườn, các loại ốc sên sẽ ăn xà lách ban đêm, ta dùng đèn dể bắt chúng.
Một vấn đề nữa của Cattleya chính là thối đọt hay thối lá và nguyên nhân có thể do sự cháy nắng. Tiếp sau đó các loại mầm bệnh và virut lan nhanh, nhiễm bệnh có thể thấy ở lá, giả hành hay những căn hành. Cách tốt nhất là bạn nên cắt bỏ những phần bị xâm chiếm và bôi lên vết cắt bằng Vadolin và Benlate cho đến khi không còn xuất hiện mầm bệnh nào nữa.
Một vấn đề nữa của Cattleya chính là thối đọt hay thối lá và nguyên nhân có thể do sự cháy nắng. Tiếp sau đó các loại mầm bệnh và virut lan nhanh, nhiễm bệnh có thể thấy ở lá, giả hành hay những căn hành. Cách tốt nhất là bạn nên cắt bỏ những phần bị xâm chiếm và bôi lên vết cắt bằng Vadolin và Benlate cho đến khi không còn xuất hiện mầm bệnh nào nữa.
Kỹ thuật chăm sóc:
1.Trồng Cattleya trong môi trường nhà kính
Nếu bạn muốn trồng thành công các loại lan chẳng hạn như Cattleya, nhất thiết bạn phải cần có nhà kính , Những cây lan Cattleya hầu như rất khó hoặc có thể nói là không thể phát triển trong môi trường tự nhiên ngoài trời. Trên thực tế là mặc dù có một số nơi có thể trồng Cattleya ngoài trời rất tốt, thì việc di chuyển cây cũng vô cùng phức tạp và khó khăn. Do đó giải pháp trồng Cattleya trong nhà kính xem ra có thể đem lại kết quả mỹ mãn.
Nếu bạn muốn trồng thành công các loại lan chẳng hạn như Cattleya, nhất thiết bạn phải cần có nhà kính , Những cây lan Cattleya hầu như rất khó hoặc có thể nói là không thể phát triển trong môi trường tự nhiên ngoài trời. Trên thực tế là mặc dù có một số nơi có thể trồng Cattleya ngoài trời rất tốt, thì việc di chuyển cây cũng vô cùng phức tạp và khó khăn. Do đó giải pháp trồng Cattleya trong nhà kính xem ra có thể đem lại kết quả mỹ mãn.
Trồng Cattleya trong một không gian chuyên biệt như nhà kính sẽ giúp cho chúng ta kiểm soát được độ ẩm và nhiệt độ chính xác. Cattleya sẽ phát triển mạnh mẽ khi có được môi trường sống có tỉ lệ độ ẩm từ 60% -> 70% vào ban ngày và nhiệt độ không thấp hơn 20oc. Cây lan thân yêu của bạn có thể héo hoặc tệ hơn là chết đi nếu bạn không tuân thủ những điều kiện tiên quyết này.
2.Thêm một chút ánh nắng mặt trời nhưng đừng quá nhiều.
Thêm một “mẹo” để trồng Cattleya tốt chính là việc đáp ứng yêu cầu vế ánh sáng. So với những giống lan thông thường của bạn, Cattleya cần ánh sáng hơn nhưng không nhiều quá vì có thể giết chết cây. Ánh nắng mặt trời nhiệt đới chính là loại ánh sáng hoàn hảo cho giống lan của chúng ta. Nếu bạn thật sự mong những chậu lan Cattleya phát triển mạnh mẽ, thì bạn cần phải tuân theo những nguyên tắc cơ bản này khi cung cấp ánh sáng cho chúng. Mặc dù có thể sẽ phát sinh nhiều việc để làm , nhưng sẽ vô cùng xứng đáng.
2.Thêm một chút ánh nắng mặt trời nhưng đừng quá nhiều.
Thêm một “mẹo” để trồng Cattleya tốt chính là việc đáp ứng yêu cầu vế ánh sáng. So với những giống lan thông thường của bạn, Cattleya cần ánh sáng hơn nhưng không nhiều quá vì có thể giết chết cây. Ánh nắng mặt trời nhiệt đới chính là loại ánh sáng hoàn hảo cho giống lan của chúng ta. Nếu bạn thật sự mong những chậu lan Cattleya phát triển mạnh mẽ, thì bạn cần phải tuân theo những nguyên tắc cơ bản này khi cung cấp ánh sáng cho chúng. Mặc dù có thể sẽ phát sinh nhiều việc để làm , nhưng sẽ vô cùng xứng đáng.
Vào mùa hè, bạn có thể cho cây cảnh được phơi nắng vào buổi sáng và chiều muộn. Tuy nhiên thời điểm từ 11giờ đến 15 giờ, bạn không thể để cây dưới ánh nắng mặt trời trực tiếp vì cây sẽ bị thiêu cháy. Nếu điều này quá phức tạp và tốn thời gian đối với bạn, có thể đặt chậu lan của mình dưới bóng mát một cây lớn hơn. Bằng cách này bạn có thể vừa bảo vệ cho chậu lan, lại vừa cung cấp đầy đủ ánh sáng cần thiết vào những thời điểm thích hợp.
3. Sợi dương xỉ- người bạn đồng hành tuyệt vời trong trồng Cattleya
Khi trồng Cattleya, lựa chọn tốt nhất đối với chất trồng chính là dương xỉ. Loại chất trồng này rất dồi dào chất xơ, độ ẩm và là một nguồn cung cấp độ ẩm hiệu quả cho toàn bộ cây lan. Cũng giống như những loại lan khác, Cattleya dễ dàng chết nếu được tưới quá nhiều nước, và chắc chắn là chất trồng của lan sẽ nhiễm nấm và rêu.
3. Sợi dương xỉ- người bạn đồng hành tuyệt vời trong trồng Cattleya
Khi trồng Cattleya, lựa chọn tốt nhất đối với chất trồng chính là dương xỉ. Loại chất trồng này rất dồi dào chất xơ, độ ẩm và là một nguồn cung cấp độ ẩm hiệu quả cho toàn bộ cây lan. Cũng giống như những loại lan khác, Cattleya dễ dàng chết nếu được tưới quá nhiều nước, và chắc chắn là chất trồng của lan sẽ nhiễm nấm và rêu.
- Nhiệt độ: Cattleya là giống lan có thể sống được ở vùng nóng và vùng ôn đới, Cattleya phát triển rất tốt ở không khí mát và ẩm, nhiệt độ lý tưởng cho Cattleya là 210C vào ban ngày và 160C vào ban đêm, Catleya rất dễ trồng và dễ thích nghi từ cây nuôi cấy mô.
- Ẩm độ: Ẩm độ cần cho sự sinh trưởng và phát triển của cây lan Catleya là 40-70% tùy vào vùng trồng. Do đó nước tưới là điều kiện rất cần thiết đối với Catleya. Tuy nhiên, nên có chế độ tưới phù hợp để tránh làm thối đọt cây nhất là vào thời kỳ cây hình thành nụ.
Thông thường vào mùa nắng tưới phun sương 4-6 lần/ngày, vào mùa mưa tùy theo độ ẩm trong vườn mà điều chỉnh lượng nước tưới. Phải luôn tạo độ thông thoáng trong vườn và trong chậu lan.
- Ánh sáng: Catleya là loại cây ưa nửa sáng, thích hợp với lượng ánh sáng khoảng 50%, do đó tùy thuộc vào điều kiện vườn lan mà có cách che sáng cho phù hợp. Nếu cây lan được trồng ở điều kiện ánh sáng tối ưu sẽ cho hoa có màu rất thắm, cánh hoa dày cứng không có khuynh hướng lắc lư, hoa thật to và ngược lại nếu trồng ở ánh sáng yếu cây rất chậm ra hoa và khi ra hoa, hoa thường hay gục xuống, màu nhạt, hoặc ở điều kiện quá nắng cây sẽ còi cọc, ra hoa bé, thường hay bị háp nắng hoặc có khuyết tật.
- Phân bón: Các loài lan thuộc giống Cattleya có thể ra hoa bất kỳ mùa nào trong năm với điều kiện các bộ phận sinh trưởng đủ khả năng phát triển thành một giả hành mới. Chính vì thế, việc bón phân cho lan ngoài mục đích duy trì sự sinh trưởng và phát triển của cây lan còn nhằm điều khiển sự ra hoa ở giống lan Catleya này.
- Ẩm độ: Ẩm độ cần cho sự sinh trưởng và phát triển của cây lan Catleya là 40-70% tùy vào vùng trồng. Do đó nước tưới là điều kiện rất cần thiết đối với Catleya. Tuy nhiên, nên có chế độ tưới phù hợp để tránh làm thối đọt cây nhất là vào thời kỳ cây hình thành nụ.
Thông thường vào mùa nắng tưới phun sương 4-6 lần/ngày, vào mùa mưa tùy theo độ ẩm trong vườn mà điều chỉnh lượng nước tưới. Phải luôn tạo độ thông thoáng trong vườn và trong chậu lan.
- Ánh sáng: Catleya là loại cây ưa nửa sáng, thích hợp với lượng ánh sáng khoảng 50%, do đó tùy thuộc vào điều kiện vườn lan mà có cách che sáng cho phù hợp. Nếu cây lan được trồng ở điều kiện ánh sáng tối ưu sẽ cho hoa có màu rất thắm, cánh hoa dày cứng không có khuynh hướng lắc lư, hoa thật to và ngược lại nếu trồng ở ánh sáng yếu cây rất chậm ra hoa và khi ra hoa, hoa thường hay gục xuống, màu nhạt, hoặc ở điều kiện quá nắng cây sẽ còi cọc, ra hoa bé, thường hay bị háp nắng hoặc có khuyết tật.
- Phân bón: Các loài lan thuộc giống Cattleya có thể ra hoa bất kỳ mùa nào trong năm với điều kiện các bộ phận sinh trưởng đủ khả năng phát triển thành một giả hành mới. Chính vì thế, việc bón phân cho lan ngoài mục đích duy trì sự sinh trưởng và phát triển của cây lan còn nhằm điều khiển sự ra hoa ở giống lan Catleya này.
+ Đối với cây con: phun NPK 30-10-10 cho cây 7 ngày/lần.
+ Khi cây trưởng thành phun NPK 20-20-20 cho cây 10 ngày/lần.
+ Khi các giả hành chớm nụ hoa phun NPK 6-30-30, hoặc MPK 0-52-34 phun 4 ngày/lần để giúp hoa đẹp và lâu tàn hơn. Khi hoa nở thì ngừng phun phân bón, khi hoa đã tàn thì cắt bỏ cành hoa và phun lại NPK 30-10-10 để dưỡng cây.
* Lưu ý: không nên lạm dụng các loại thuốc kích thích để kích thích cây Catleya quá nhiều vì như thế sẽ dễ làm cho cây mất sức, còi cọc đi, nhất là đối với cây chưa đủ sức để ra hoa, gây ảnh hưởng đến tuổi thọ và vẻ đẹp của cây sau này.
- Giá thể trồng: Giá thể trồng đối với Catleya rất phong phú như: dớn sợi, than vụn, xơ dừa…Tùy theo điều kiện và ý thích của người trồng mà có nhiều phương pháp trồng khác nhau:
+ Phương pháp trồng trên thân cây sống và thân cây chết thì giá thể chính là lớp vỏ của thân cây được trồng.
+ Phương pháp trồng chậu thì giá thể là dớn cọng và một ít than.
+ Ngoài ra, có người còn trồng lan Catleya lên vỏ dừa khô để treo.
- Thay chậu:
Lan Cattleya phát triển rất nhanh, do đó, việc thay chậu nên tiến hành đồng thời với việc nhân giống. Khi quan sát thấy giả hành bắt đầu mọc ra khỏi mép chậu thì tiến hành thay chậu cho cây. Việc thay chậu tốt nhất nên thực hiện vào đầu mùa mưa cây sẽ phát triển rất mạnh. Tuy nhiên, Cattleya vẫn có thể thay chậu vào bất kỳ thời gian nào vẫn đảm bảo cây sống với tỷ lệ cao.
Muốn thay chậu Cattleya, ta ngâm chậu lan vào một chậu nước có pha thuốc ngừa rêu, trong thời gian nửa giờ đến một giờ, các rễ sẽ tróc ra. Dùng kéo nhọn đã khử trùng cắt bỏ những rễ thối và những rễ quá dài chỉ chừa lại 1 đoạn 10cm. Cuối cùng, cột chặt cây lan vào chậu mới và đặt chậu vào chỗ ẩm mát đến khi ra rễ lúc ấy mới bắt đầu cho giá thể vào chậu và đưa chậu vào vị trí cũ.
Sau khi thay chậu, cây được phun dung dịch kích thích ra rễ, sau đó để khô không tưới nước một tuần khi mới thay chậu và lần tưới nước đầu tiên trở lại là dung dịch Atonic pha với B1 loại dùng cho thực vật hoặc dùng dung dịch Root-Plex, với liều lượng 1cc pha với 4lít nước phun.
- Nhân giống lan catteya :
+ Nhân giống bằng phương pháp nuôi cấy mô
+ Nhân giống theo phương pháp thông thường: trước mùa nghỉ khoảng 4 tháng cắt giả hành Catleya thành 3 đoạn và để nguyên tại chỗ. Trét sơn hoặc vôi vào vết cắt rồi phun hỗn hợp thuốc trừ nấm và thuốc kích thích rễ… Khi đến mùa nghỉ, mỗi đoạn sẽ có một giả hành mới vừa đủ trưởng thành để chịu đựng trong mùa nghỉ, khi mùa mưa đến, ta tách mỗi đoạn ra và trồng vào một chậu mới.
- Phòng trừ sâu bệnh và các vấn đề khác
Đối với Cattleya thường xuất hiện các loài rệp son ánh màu nâu, các loài này thường bám vào lá, giả hành và cả căn hành để hút nhựa nhưng nguy hiểm hơn cả là loài rệp này sẽ bám vào mắt ngủ, hút nhựa lâu ngày sẽ làm các mắt ấy chết đi. Vật thể màu nâu hình tròn mà ta thấy chỉ là một lớp vỏ che chở cơ thể rệp. Nếu ta làm lệch vị trí của vỏ sẽ gây chết cho loài rệp này. Tuy nhiên nếu không phòng ngừa thường xuyên, loại rệp này sinh sản rất nhanh sẽ gây tác hại cho vườn lan không ít. Phong trừ bằng cách phun Serpa sương trên lá.
Ngoài ra, các loại gián cánh và bọ trĩ cũng thường hay cắn phá rễ và chỉ xuất hiện trong các giá thể bằng xơ dừa, vỏ cây mục, dớn vụn hoặc do sử dụng quá nhiều các loại phân hữu cơ dưới dạng xác như: bánh dầu, phân bò… có thể trừ chúng dễ dàng bằng các loại thuốc sát trùng như Bassa với nồng độ 1/100. Tốt hơn hết là ngừa chúng theo chu kỳ 2 tháng/lần bằng các loại thuốc nói trên.
Bệnh thối đọt hoặc thối lá ở Cattleya: có thể bắt đầu bằng sự cháy nắng, sau đó các mầm bệnh lan truyền rất nhanh chóng. Nên ngừa thường xuyên bằng các loại thuốc ngừa nấm như Zineb, Boocdo, Cocman khoảng 1 – 2 tuần/lần.
+ Khi cây trưởng thành phun NPK 20-20-20 cho cây 10 ngày/lần.
+ Khi các giả hành chớm nụ hoa phun NPK 6-30-30, hoặc MPK 0-52-34 phun 4 ngày/lần để giúp hoa đẹp và lâu tàn hơn. Khi hoa nở thì ngừng phun phân bón, khi hoa đã tàn thì cắt bỏ cành hoa và phun lại NPK 30-10-10 để dưỡng cây.
* Lưu ý: không nên lạm dụng các loại thuốc kích thích để kích thích cây Catleya quá nhiều vì như thế sẽ dễ làm cho cây mất sức, còi cọc đi, nhất là đối với cây chưa đủ sức để ra hoa, gây ảnh hưởng đến tuổi thọ và vẻ đẹp của cây sau này.
- Giá thể trồng: Giá thể trồng đối với Catleya rất phong phú như: dớn sợi, than vụn, xơ dừa…Tùy theo điều kiện và ý thích của người trồng mà có nhiều phương pháp trồng khác nhau:
+ Phương pháp trồng trên thân cây sống và thân cây chết thì giá thể chính là lớp vỏ của thân cây được trồng.
+ Phương pháp trồng chậu thì giá thể là dớn cọng và một ít than.
+ Ngoài ra, có người còn trồng lan Catleya lên vỏ dừa khô để treo.
- Thay chậu:
Lan Cattleya phát triển rất nhanh, do đó, việc thay chậu nên tiến hành đồng thời với việc nhân giống. Khi quan sát thấy giả hành bắt đầu mọc ra khỏi mép chậu thì tiến hành thay chậu cho cây. Việc thay chậu tốt nhất nên thực hiện vào đầu mùa mưa cây sẽ phát triển rất mạnh. Tuy nhiên, Cattleya vẫn có thể thay chậu vào bất kỳ thời gian nào vẫn đảm bảo cây sống với tỷ lệ cao.
Muốn thay chậu Cattleya, ta ngâm chậu lan vào một chậu nước có pha thuốc ngừa rêu, trong thời gian nửa giờ đến một giờ, các rễ sẽ tróc ra. Dùng kéo nhọn đã khử trùng cắt bỏ những rễ thối và những rễ quá dài chỉ chừa lại 1 đoạn 10cm. Cuối cùng, cột chặt cây lan vào chậu mới và đặt chậu vào chỗ ẩm mát đến khi ra rễ lúc ấy mới bắt đầu cho giá thể vào chậu và đưa chậu vào vị trí cũ.
Sau khi thay chậu, cây được phun dung dịch kích thích ra rễ, sau đó để khô không tưới nước một tuần khi mới thay chậu và lần tưới nước đầu tiên trở lại là dung dịch Atonic pha với B1 loại dùng cho thực vật hoặc dùng dung dịch Root-Plex, với liều lượng 1cc pha với 4lít nước phun.
- Nhân giống lan catteya :
+ Nhân giống bằng phương pháp nuôi cấy mô
+ Nhân giống theo phương pháp thông thường: trước mùa nghỉ khoảng 4 tháng cắt giả hành Catleya thành 3 đoạn và để nguyên tại chỗ. Trét sơn hoặc vôi vào vết cắt rồi phun hỗn hợp thuốc trừ nấm và thuốc kích thích rễ… Khi đến mùa nghỉ, mỗi đoạn sẽ có một giả hành mới vừa đủ trưởng thành để chịu đựng trong mùa nghỉ, khi mùa mưa đến, ta tách mỗi đoạn ra và trồng vào một chậu mới.
- Phòng trừ sâu bệnh và các vấn đề khác
Đối với Cattleya thường xuất hiện các loài rệp son ánh màu nâu, các loài này thường bám vào lá, giả hành và cả căn hành để hút nhựa nhưng nguy hiểm hơn cả là loài rệp này sẽ bám vào mắt ngủ, hút nhựa lâu ngày sẽ làm các mắt ấy chết đi. Vật thể màu nâu hình tròn mà ta thấy chỉ là một lớp vỏ che chở cơ thể rệp. Nếu ta làm lệch vị trí của vỏ sẽ gây chết cho loài rệp này. Tuy nhiên nếu không phòng ngừa thường xuyên, loại rệp này sinh sản rất nhanh sẽ gây tác hại cho vườn lan không ít. Phong trừ bằng cách phun Serpa sương trên lá.
Ngoài ra, các loại gián cánh và bọ trĩ cũng thường hay cắn phá rễ và chỉ xuất hiện trong các giá thể bằng xơ dừa, vỏ cây mục, dớn vụn hoặc do sử dụng quá nhiều các loại phân hữu cơ dưới dạng xác như: bánh dầu, phân bò… có thể trừ chúng dễ dàng bằng các loại thuốc sát trùng như Bassa với nồng độ 1/100. Tốt hơn hết là ngừa chúng theo chu kỳ 2 tháng/lần bằng các loại thuốc nói trên.
Bệnh thối đọt hoặc thối lá ở Cattleya: có thể bắt đầu bằng sự cháy nắng, sau đó các mầm bệnh lan truyền rất nhanh chóng. Nên ngừa thường xuyên bằng các loại thuốc ngừa nấm như Zineb, Boocdo, Cocman khoảng 1 – 2 tuần/lần.
Sưu tập
