Breaking News

Home / Tin tức / Cuộc đời tài hoa bạc mệnh của Cố nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ

Cuộc đời tài hoa bạc mệnh của Cố nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ

November 08, 2016
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Hoàng Thi Thơ (sinh 16 tháng 7 năm 1929 - mất 23 tháng 9 năm 2001) là một nhạc sĩ Việt Nam. Ông nổi tiếng tại miền Nam trước 1975 với những bài hát ca ngợi quê hương, đất nước, con người Việt. Một số bút hiệu khác của ông là Tôn Nữ Trà Mi, Tôn Nữ Diễm Hồng, Bích Khê, Triệu Phong.
Sau năm 1975, tại Việt Nam, ông cùng với nhạc sĩ Phạm Duy là hai người bị cấm về nhân thân (cấm toàn bộ tác phẩm)[1], đến đầu năm 2009, một số bài hát của ông mới được Cục Nghệ thuật Biểu diễn thuộc Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cho phép phổ biến trở lại.

Cuộc đời

Hoàng Thi Thơ sinh ngày 1 tháng 7 năm 1929 tại làng Bích Khê, huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị. Ông thuộc dòng họ Hoàng Hữu, một dòng họ khoa bảng có tiếng tăm ở đất Quảng Trị.
Sau Cách mạng tháng Tám, Hoàng Thi Thơ gia nhập Đoàn Văn nghệ Quảng Trị như một diễn viên ca kịch nhạc do nhạc sĩ Nguyễn Hữu Ba làm trưởng đoàn.
Tháng 12 năm 1946, Hoàng Thi Thơ khi đang tham gia tuyên truyền cùng nhạc sĩ Trần Hoàn ở Huế thì kháng chiến toàn quốc bùng nổ. Sau khi Huế thất thủ, ông trở ra Vinh theo đề nghị của nhà thơ Lưu Trọng Lư. Tháng 5 năm 1947, ông bắt đầu làm báo, viết văn, trở thành phóng viên và biên tập viên cho tờ nhật báo Cứu quốc của Việt Minh. Tháng 9 năm 1948, ông trở lại Huế, tiếp tục hoàn thành chương trình trung học ở Trường Khải Định (về sau trường dời ra Hà Tĩnh và đổi tên thành Trường Huỳnh Thúc Kháng).
Sau khi học xong Tú tài, tháng 10 năm 1950, ông vào đại học tại trường Dự bị đại học Liên khu 3 và 4 tại Thanh Hóa, theo khoa Văn-Triết.
Cuối năm 1952, ông bị Pháp bắt trong một chuyến về thăm gia đình. Sau hiệp định Genève, ông được tự do và vào Sài Gòn sống, dạy sinh ngữ Anh - Pháp ở các trường tư thục và theo nghề viết nhạc, hoạt động văn nghệ. Năm 1957, ông bắt đầu tổ chức những kỳ Đại nhạc hội tại rạp Thống Nhất Sài Gòn. Năm 1961, ông thành lập Đoàn Văn nghệ Việt Nam gồm hơn 100 nghệ sĩ tên tuổi và lưu diễn qua nhiều nước Á Châu cũng như nhiều thành phố trên thế giới: Vạn Tượng, Hồng Kông, Ðài Bắc, Tokyo, Bangkok, Singapore,Sénégal, Paris, London... và nhiều nơi ở Hoa Kỳ. Năm 1967, ông thành lập tiếp Đoàn Văn Nghệ Maxim, gồm 70 diễn viên ca-vũ-nhạc-kịch, tổ chức những chương trình ca vũ nhạc kịch đặc biệt tại nhà hàng Maxim. Nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ là người duy nhất được Bộ Thông tin và Tổng cục Chiến tranh Chính trị Việt Nam Cộng hòa nhiều lần cử thành lập và dẫn các đoàn văn nghệ Việt Nam sang Châu Âu trình diễn...
Tháng 4 năm 1975, đoàn văn nghệ của ông đang lưu diễn ở Nhật Bản thì xảy ra sự kiện lịch sử ngày 30-4-1975. Ông không thể trở về nước được và từ đó phải định cư ở Hoa Kỳ. Ông có về Việt Nam 2 lần kể từ năm 1993.
Sáng Chủ Nhật 23 tháng 9 năm 2001, ông qua đời một cách thanh bình tại nhà riêng ở Glendale, California trong khi chờ vợ làm một món cá mà ông thích. Ông được an táng tại vườn Vĩnh Cửu - nghĩa trang Peek Family, Quận Cam. Mộ của ông nằm ở nhà quàn Heritage Memorial Service, 17712 Beach Boulevard, Huntington Beach, Hoa Kỳ

Gia đình

Thời kỳ đi kháng chiến, nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ đã có quan hệ tình cảm với Trương Tân Nhân, một người bạn học cùng trường. Về sau khi ông bỏ kháng chiến về thành và không thể trở lại, bà Tân Nhân lúc đó đã mang thai. Sau hiệp định Genève, bà ở lại miền Bắc và tiếp tục sự nghiệp ca hát. Người con trai của hai người mang tên Lê Khánh Hoài (lấy theo họ người chồng sau của bà), hiện đang hoạt động trong lĩnh vực kịch nghệ và điện ảnh tại Thành phố Hồ Chí Minh..
Tháng 9 năm 1957, ông lập gia đình với ca sĩ Thúy Nga và có 4 người con: 3 trai 1 gái. Trong đó, người con trưởng là Hoàng Thi Thi, vừa là nhạc sĩ vừa là kỹ sư. Ngoài ra ông còn một người con nuôi là Hoàng Thi Thao, người cháu gọi ông bằng chú và cũng là người theo sát chân ông trong nhiều năm hoạt động văn nghệ.

Sự nghiệp

Âm nhạc

Hoàng Thi Thơ sáng tác trên 500 ca khúc từ tình ca đến nhạc quê hương, dân ca đến nhạc thời trang, đoản khúc đến trường ca, nhạc cảnh đến nhạc kịch.
Khoảng năm 1972-1973, ông sử dụng thêm bút danh mới là Tôn Nữ Trà Mi và sáng tác một loạt ca khúc mà báo chí thời đó gọi là "đem lại cho làng tân nhạc Việt Nam luồng sinh khí mới và cảm hứng tân kỳ" như "Rước tình về với quê hương", "Việt Nam ơi ngày vui đã tới", "Ô kìa đời bỗng dưng vui", "Xây nhà bên suối", "Ngày vui lý tưởng"... Những ca khúc này đã quen thuộc với người Việt Nam cho đến tận nay.
Trong thời gian cộng tác với nhà hàng Maxim's (Sài Gòn), ông đã thực hiện những tiết mục ca nhạc kịch dã sử và sáng tác những ca khúc hào hùng như "Quang Trung đại phá quân Thanh" hoặc "Trưng Vương đại phá quân Đông Hán".
Năm 1955, Hoàng Thi Thơ sáng tác hai bài trường ca đầu tiên mang tên "Triều Vui Thế Hệ" & "Máu Hồng Sử Xanh". Năm sau, ông cho ra đời trường ca “Ngày Trọng Đại” và đến năm 1963 là "Tiếng Trống Diên Hồng".
Hoàng Thi Thơ còn là tác giả quyển “Để Sáng Tác Một Bài Nhạc Phổ Thông” xuất bản vào năm 1953, dày 500 trang và rất nổi tiếng với những phần hướng dẫn về hòa âm, luật sáng tác...
Ông cũng là người đã nâng đỡ Sơn Ca và Họa Mi, đào tạo hai người này trở thành những nữ ca sĩ nổi tiếng.
Ngoài ra, ông có thực hiện ba băng nhạc mang tên ông với những giọng ca thượng thặng thời đó.
Ông được Trung tâm Thúy Nga và Thế giới Nghệ thuật thực hiện video về chủ đề nhạc Hoàng Thi Thơ.
  • Paris By Night 41: Hoàng Thi Thơ - Một đời cho âm nhạc I
  • Paris By Night 47: Hoàng Thi Thơ - Một đời cho âm nhạc II
  • Thế giới Nghệ thuật: Hoàng Thi Thơ - Một đời cho nghệ thuật

Nghiên cứu nghệ thuật múa

Hoàng Thi Thơ cũng nổi tiếng trong việc nghiên cứu các điệu múa. Ông được cho là người tiên phong xây dựng những điệu vũ vừa hiện đại vừa đậm chất dân tộc. Ông cùng với vũ sư Trinh Toàn và vũ sư Lưu Hồng đã có nhiều công trình hợp tác nghiên cứu và sáng tạo các điệu múa dân tộc: Vũ múa trống, Vũ lên đồng, Vũ múa nón, Múa xòe, Múa Koho...

Nhạc kịch - điện ảnh

Hoàng Thi Thơ đạo diễn sáng tác vở nhạc kịch đầu tiên năm 1963, mang tên "Từ Thức lạc lối bích đào". Năm 1964, vở nhạc kịch thứ nhì "Dương Quý Phi". Năm 1966 vở "Cô gái điên". Năm 1968 vở "Ả Đào say".
Năm 1965, Hoàng Thi Thơ trở thành đạo diễn điện ảnh với cuốn phim đầu tiên là "Cô Gái Điên" quay thành phim từ nhạc kịch cùng tên của ông, do Trung tâm Điện ảnh Quốc gia sản xuất.
Năm 1969, ông đạo diễn cho phim "Người cô đơn" do chính ông sản xuất. Sau khi ra đến hải ngoại, Hoàng Thi Thơ vẫn tiếp tục làm đạo diễn cho một số phim video như "Chuyện Tình Buồn", "Tiếng Hát Trong Trăng", "Người Đẹp Bạch Hoa Thôn" và "Chiêu Quân Cống Hồ".
Tư liệu trên chỉ là những chương mục tóm tắt, thiết nghĩ vẫn chưa gọi là đầy đũ về cuộc đời với biết bao nhiêu mối quan hệ của Cố nhạc tài danh.
"Con trai của ca sĩ Tân Nhân và nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ tự viết về đời mình: Như trong tiểu thuyết", đó cũng là tựa đề của một bài báo daidoanket.vn số ra ngày 23/5/2016 của tác giả Trương Nguyên Việt.
.
Ông từng là Thầy của những danh ca nổi tiếng một thời của những danh ca Họa Mi và Sơn Ca, Trên một bài báo Baodansinh.vn với nhan đề "chữ duyên giữa danh ca Họa Mi và nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ" số ra ngày 13/09/2016 có đoạn viết: "Trong mắt Họa Mi, nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ là một người kỹ lưỡng và rất khó tính. “Chú Thơ tài giỏi nhưng rất nghiêm khắc. Chú rất đúng giờ và tôn trọng ekip làm việc. Ai làm việc với chú cũng kính nể và quý trọng chứ không riêng tôi. Ngoài là một nhạc sĩ sáng tác nổi tiếng, Hoàng Thi Thơ còn là người đầu tiên soạn nhạc kịch ở Việt Nam. Ngoài ra chú còn làm đạo diễn phim nữa. Chú cũng là người đầu tiên thực hiện phim màu ở Việt Nam” – Họa Mi chia sẻ"
Danh ca Họa Mi và nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ
Theo Báo tuổi trẻ Online số ra ngày 22/03/2013 với đề tựa "Nhớ nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ", Khanhnguyen' s blog xin trích dẫn một đoạn như sau:
Nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ cùng vợ là Thúy Nga - nghệ sĩ phong cầm - Ảnh tư liệu
"Âm nhạc của Hoàng Thi Thơ là một nét độc đáo, không lẫn lộn với bất kỳ ai. Nhạc thuật của ông biến hóa đôi khi hết sức dàn trải, đôi khi lại ứng dụng phương thức điệp âm, môtip rất gần gũi dễ nhớ, nhưng trong ca từ luôn luôn giàu có hình ảnh những nét đẹp của quê hương, khát vọng cho một tương lai tươi sáng."
"Có thể nói cuộc đời của nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ là một hành trình dài kể lại những câu chuyện vui buồn trên đường quê hương, đặc biệt là những câu chuyện về những người con gái, mà chuyện đời đủ để làm rơi lệ hàng triệu người. Nhiều nhạc phẩm này của ông gần như được mọi người biết đến, được hát lên ở mọi lứa tuổi.
Một trong những bài hát sẽ trình bày trong đêm “Tuyệt phẩm Hoàng Thi Thơ” là bài Chuyện tình nàng trinh nữ tên Thi - một ca khúc thuộc thể loại “hit song” của nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ trong nhiều thập niên"

Cả cuộc đời đầy biến cố thăng trầm với bao sự thay đổi. Tháng 0/1057 Ông lập gia đình với nữ ca sĩ Thúy Nga. Đến năm 1967, ông cùng với vợ thành lập đoàn ca vũ nhạc kịch Maxim's với hơn 70 nam nữ nghệ sĩ.
Tháng 3 năm 1975, trong chuyến sang trình diễn tại Nhật Bản, cả nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ và Thúy Nga bị kẹt luôn ở Nhật Bản cùng với đoàn, khi xẩy ra biến cố 30 tháng 4. Sau đó, hai vợ chồng cùng đoàn văn nghệ Việt Nam xin sang tị nạn tại Hoa Kỳ. Nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ qua đời vào ngày 23 tháng 9, 2001, tại nhà riêng ở thành phố Glendale, California.
Ở Việt Nam, lần đầu tiên sau 38 năm (1975 - 2013), một số ca khúc của nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ sẽ chính thức đến với công chúng trong chương trình Tình khúc vượt thời gian với chủ đề Tuyệt phẩm Hoàng Thi Thơ và những bản tình ca.
Từ khi định cư ở Mỹ (1975), hầu như Hoàng Thi Thơ không còn sáng tác, chỉ đến những ngày cuối đời ông mới viết thêm hai nhạc phẩm ca ngợi vẻ đẹp, nét duyên dáng của phụ nữ Việt Nam: Bài thơ má núng đồng tiền (năm 2000), Tóc thề chấm vai (giữa năm 2001)… Sự kiện dòng nhạc Hoàng Thi Thơ lần đầu tiên chính thức đến với công chúng tuy chỉ với một phần nhỏ trong nhạc mục Hoàng Thi Thơ nhưng cũng đã nói lên sự cởi mở của ngành văn hóa trong việc đánh giá các tác phẩm của các tác giả miền Nam trước năm 1975, đồng thời cũng đã đáp ứng được nhu cầu được hát lại những ca khúc trong sáng trước 1975 (không mang sắc thái chính trị) của công chúng.

Tư liệu tham khảo:

Khanhnguyen' s blog Tổng hợp

Popular Posts